De Spaanse kerstloterij "El Gordo"

Op 22 december is het de dag dat heel Spanje, werkend of niet, voor de televisie of computer zit om de kerstloterij te volgen. De Lotería de Navidad wordt ook wel “El Gordo” genoemd vanwege de enorme prijzen die te winnen zijn, de hoogste ter wereld volgens velen. Op deze dag wordt er een prijzenpot verdeeld van maar liefst 2.4 miljard euro.

In 2020 stond de hoofdprijs (de el Gordo dus) op 4 miljoen euro maar in 1812, toen de eerste kerstloterij werd gehouden in Cádiz, was de hoofdprijs omgerekend naar de huidige euro slechts 7.028 euro, voor die tijd echter heel veel geld. De loten van de eerste kerstloterij in 1812 hadden een waarde van slechts 0,06 eurocent (40 reales of 10 peseta’s) en had een tiende (décima) een waarde van 17 euro. De eerste prijs was toen 4.000 Spaanse dollars (real a de 8), wat nu een waarde zou zijn van 7.028 euro. Wat kon je daarvan kopen in die tijd: een huis of twee pure rassen paarden.

De voorloper van deze nu immens populaire “El Gordo” loterij werd gesticht in het jaar 1812 in de zuid Spaanse gemeente Cádiz. De reden voor deze loterij was het inzamelen van geld om kogels te kopen en kanonnen te plaatsen in de strijd tegen de Franse troepen van Napoleon. In dat jaar begonnen de Spanjaarden met een oorlogsoffensief tegen het Franse leger in een van de enige nog in Spaanse handen provincie, Cádiz. Het was hier waar de toenmalige Spaanse regering sinds 1810 hun intrek hadden genomen en waarvan men probeerde het land te heroveren op de Fransen.

Geld inzamelen

In het jaar 1812 had de Generaal Gervaiso Gasca het slimme idee om een loterij op te zetten waarbij men geld kon inzamelen om de broodnodige kogels en kanonnen te kunnen kopen om de strijd tegen de Franse troepen voort te zetten. Ondanks dat in dat jaar de speciale kerstloterij uiteraard nog niet bestond wordt deze beslissing wel gezien als de voorloper van de tegenwoordige “El Gordo” kerstloterij. Overigens was het systeem van de loterij niet nieuw want dat werd al eerder in 1809 gebruikt in Sevilla om de kosten van de onafhankelijksoorlog te betalen maar dat gebeurde in de zomer en dus niet rond kersttijd.

Balletjes

De loterij werd door tegenstanders echter niet als moreel gezien maar aangezien men geld nodig had werden alle middelen geaccepteerd en dus ook de loterij. In augustus 1812 beval de regering om 25.000 genummerde houten balletjes te maken die gebruikt zouden worden om de winnaars bekend te maken. Deze moesten tussen 15 en 20 december van dat jaar klaar zijn zodat de voorloper van de kerstloterij plaats kon vinden. De eerste loterij vond uiteindelijk plaats op 18 december 1812 waarbij de hoofdprijs van 8.000 Spaanse dollars (toen bekend als reales de la ocho) op het nummer 03604 viel, dat is omgerekend 7.028 euro. Een lot kostte toen 40 Spaanse dollars, omgerekend 0,06 eurocent.

Heel Spanje

Het vreemde is dat toen de loterij eenmaal op 18 december 1812 werd gehouden de oorlog in Cádiz al voorbij was en hadden de Spaanse troepen de Fransen verslagen. De oorlog tegen de Fransen duurde echter voort in andere delen van Spanje en het systeem van de loterij om geld op te halen van de burgers verspreidde zich door heel Spanje terwijl het Spaanse leger Spanje heroverde op de Fransen. In het jaar 1814 toen de oorlog in Spanje bijna voorbij was verhuisde het hoofdkantoor van de loterij van Cádiz naar Madrid waar het sindsdien gehuisvest is.